دانشگاه قرآن و حدیثنیم سالنامه علمی-ترویجی حدیث و اندیشه۲۳۲۲-۳۸۲۰71420140220عقل در منظومه معرفتی علامه مجلسی5235025FAمرضیهامریدانشگاه ادیان و مذاهبJournal Article20140408بحث درباره عقل در ادارک و گفتگو از گستره اعتبار آن در حوزه تحصیل معارف الهی و احکام آن نفیاً یا اثباتاً از مهمترین و مطرحترین مباحث جاری تاریخ بشر است و در برهه خاصی از تاریخ فکر اسلامی به کانونی از جذب و دفع افکار و اندیشهها مبدل گشته است علامه مجلسی در هر سه کتاب مهم حدیثی خود یعنی <em>بحار الأنوار</em> و <em>مراة العقول</em> و کتاب<em> الاربعین</em>، تقریباً به طور یکسان از معنا و ماهیت عقل ذیل عنوان کتاب العقل و الجهل بحث میکند و چند معنا را برای عقل میشمارد و سپس اعلام میدارد که عقلی که کتاب و سنت مدار تکلیف، ثواب و عقاب، درک و شعور، و کمال و رشد مردم قرار داده است، عقلی فطری است که باعث میشود مردم خیر و شر را از هم تمییز دهند و به سمت خیر و منافع آن گام بردارند. عقل به صراحت به دین دعوت میکند و دین را درک مینماید و آن را تصدیق میکند. از این رو همین عقل عرفی و خدادادی بشر برای تبیین و اثبات آموزههای دین کافی است و نیازی به پیچیدگیهای عقل انتزاعی و فلسفی نیست. علامه نشان میدهد که عقل منتزع و مستقل و فلسفی مورد ذم و انکار روایات است و روایات تنها بر به کار انداختن عقل ساده و همگانی که قطعا به خیر بودن دین خواهد رسید و انسان را به وجود و صفات خدا خواهد رساند تأکید کردهانددانشگاه قرآن و حدیثنیم سالنامه علمی-ترویجی حدیث و اندیشه۲۳۲۲-۳۸۲۰71420140220بررسی رجالی و حدیثی اتحاد و تعدد ابن ابی عمیر25525026FAمحمد صادقبخشیپژوهشگر پژوهشگاه قرآن و حدیثJournal Article20140408همواره در اسناد احادیث، راویانی با اسامی مشترک یافت میشوند؛ این که کدام یک از این راویان مشترک دارای یک هویت هستند، نیازمند بررسی و گردآوری قرائن و شواهد رجالی، حدیثی و تاریخی است. محمد بن ابىعمیر یکی از راویانی است که نام او در کتابهای رجالی و حدیثی با عناوین و اوصاف متفاوتی ذکر شده است. از اینرو، یکی از مباحث رجالی مورد اختلاف میان رجالیان، اتحاد و تعدد محمد بن ابی عمیر است. این موضوع عکس العملهای متفاوتی را در بین عالمان رجالی شیعه به دنبال داشته است. برخی معتقد به اتحادابن ابی عمیر و برخی دیگر به دلائل چند، معتقد به تعدد ابن ابی عمیر شدهاند. در این سیاهه، از فرضیه تعدد ابن ابی عمیر دفاع شده است.
نگاشته پیش رو، به ذکر دیدگاههای موافقان ومخالفان اتحاد و تعدد ابن ابی عمیر و نیز بررسی دلائل و مستنداتآن پرداخته و در پی اثبات اشتراک عنوان یاد شده به این که دو نفرند، یکی از اصحاب امام صادق 7و کاظم7 و در حیات امام کاظم7وفات نموده است. ویا این که عنوان مذکور تصحیف شده ابن ابی عمر (عمره) و شخص مجهولی است. دیگری ابن ابی عمیر مشهور یکی از مشایخ ثقات و از اصحاب امام کاظم و امام رضا و امام جواد: شمرده شده ومتوفای 217ق استدانشگاه قرآن و حدیثنیم سالنامه علمی-ترویجی حدیث و اندیشه۲۳۲۲-۳۸۲۰71420140220نگاه راهبردی اهل بیت (علیهم السلام) در انتشار و پالایش حدیث شیعه و موانع آن53695027FAسید مصطفیمطهریپژوهشگر پژوهشگاه قرآن و حدیثJournal Article20140408قرآن و سنت دو میراث ارزشمند الهی هستند که تبیین آنها از سوی اهل بیت:، با رعایت عناصر تاریخی یا همان اجزاء اثر گذار سیاسی، فرهنگی و اجتماعی و گاه اقتصادی همراه بوده است. نشر این تبیین که اساساً در قالب روایت و با هدف حجیت و بکارگیری در عمل مکلف ارائه میگردد، باید با به کار گرفتن مؤلفههایی انجام یابد تا آن را در بهترین وجه عرضه، بگستراند؛ مؤلفههایی که از سوی اهل بیت ارائه شده و همواره بر رعایت آن تأکید شده است. از دیگر سو، طبیعی است که گاه بر اثر عواملی درون یا برون مذهبی، این مهم با موانعی مواجه گردد. از این رو لازم است تا علاوه بر مؤلفههای نشر، مؤلفههایی نیز برای سنجش و ارزیابی معارف و احادیث، ارائه شود تا با به کار گیری آن از دستآورد نشر روایات محافظت شود. نوشتار حاضر با این نگاه درصدد ارائهی این دو گونه مؤلفه در کنار نشان دادن مواردی از بروز موانع است. نتیجه به کارگیری این راهبرد مهم اهل بیت:، میراثی است که در عالیترین سطح ممکن از خطا و ناسره حفظ شده است. همچنین با دقت در این نگاه به خوبی میتوان به برخی شبهات وارده نسبت به میراث شیعی در حوزه اعتبار سنجی روایات پاسخ داددانشگاه قرآن و حدیثنیم سالنامه علمی-ترویجی حدیث و اندیشه۲۳۲۲-۳۸۲۰71420140220لوازم و ره آورد توکل از منظر قرآن کریم71935028FAمحمد تقیسبحانی نیامعاون فرهنگی و ارتباطات مؤسسه علمی فرهنگی دارالحدیثJournal Article20140408از کارکردهای توکل افزایش توانمندی و نیز رضایت به نتایج تلاشهاست و این دو در تأمین آرامش و طمأنینه نفس انسان در زندگی بسیار کارآمد است. برخی از پژوهشهای روانشناسانه در موضوع توکل به این پیامد توکل توجه داشتهاند؛ اما اینکه توکل چگونه تحقق مییابد بحث دیگری است که عدم آگاهی به آن، علاقمندان به پیامدهای توکل را از نایل آمدن به آن محروم میدارد. پژوهش حاضر تلاش کرده است در یک مطالعه قرآنی با استفاده از کلام خدا به این پرسش پاسخ گوید. بر اساس آموزههای قرآنی لوازم تحقق توکل در خارج توسط فرد متوکل در دو بخش لوازم معرفتی و لوازم عملی قابل تقسیم است و آنگاه که نسبت به لوازم عملی توکل آگاهی حاصل شد و از نظر عملی نیز به لوازم عملی آن عمل شد، دستیابی به نتایج مبارک توکل قطعی خواهد بوددانشگاه قرآن و حدیثنیم سالنامه علمی-ترویجی حدیث و اندیشه۲۳۲۲-۳۸۲۰71420140220نسبت «اخلاق» و «احکام» در تفسیر «زبدة البیان» مقدس اردبیلی951255029FAمحمد علیمشایخی پوردانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث دانشگاه قرآن و حدیثJournal Article20140408تفسیر <em>زبدة البیان فی الاحکام القرآن</em> اثری غنی وگرانبار ازمقدس اردبیلی است، که در زمینه موضوعی آیات آلاحکام به رشته تحریر در آمده است. از آنجا که تعالیم وحیانی که درقالب موضوعات فقه و اخلاق و عقاید قرار میگیرند، بواسطه کارکردهایی که بر یکدیگر دارند در کنارهم و در تعامل با یکدگر زمینه رشد و تعالی انسانی را فراهم میسازند. سؤالی که مطرح میشود این است که میزان توجه مفسران و عالمان دین در باره پرداختن به ارتباط و تعامل این حوزهها چگونه است؛ به عبارت دیگر نسبت فقه، اخلاق و عقاید درمباحث آنان به چه میزان است؟ این تحقیق درصد است با نگاه به <em>تفسیر زبدة البیان</em> مقدس اردبیلی نسبت اخلاق واحکام را در این اثر مورد سنجش قرار داده ومیزان توجه به جنبه اخلاقی آیات الاحکام را بررسی و در پایان این توجه را مورد تجزیه و تحلیل قرار دهددانشگاه قرآن و حدیثنیم سالنامه علمی-ترویجی حدیث و اندیشه۲۳۲۲-۳۸۲۰71420140220نگرشی نو به مسأله زبان قرآن1271395031FAمهدیالوانیدانشجوی دکتری دانشگاه قرآن و حدیثJournal Article20140408قرآن کریم تمام آموزههای خود را در قالب معیارهای الفاظ بشری وکاملا قاعدهمند و معنادار در اختیار بشریت قرار داده است. خداوند در این کتاب تمام مفاهیم والای هدایتی را در قالب الفاظ عربی بر پیامبر نازل نموده و با حالت اعجاز گونهای خود و با اشارههایی که به صفات خود از جمله دارا بودن محکم و متشابه و تأویل داشتن آیات کرده، ما را به لایههای معنایی این الفاظ آگاه ساخته است. از طرفی چون مخاطبان این کتاب، عام و گوناگوناند و هدفی را که دنبال میکند، دارای مراتب گوناگونی است، زبان این کتاب، زبانی ترکیبی است که شامل زبان عرف عام، عرف خاص، تمثیل و نمادها میشود. از بیانات مرحوم علامه طباطبایی و مرحوم آیت اللّه معرفت نیز چنین برمیآید که زبان قرآن، زبان ترکیبی است. اما با نگرشی نو به این بحث با توجه به روایات معصومین میتوان زبان قرآن را زبانی چند وجهی با مخاطبانی خاص دانست که در سه لایه با زبان مخصوصش مطرح گردیده است: «ظاهر» با زبان عرف عام، «باطن» با عرف خاص، «تاویل» با زبان اختصاصی من خوطب بهدانشگاه قرآن و حدیثنیم سالنامه علمی-ترویجی حدیث و اندیشه۲۳۲۲-۳۸۲۰71420140220نگاهی نقادانه به دیدگاه سید ابوالفضل برقعی درباره روایات ازدیاد علم ائمه از کتاب«الکافی»1411515032FAبشیرسلیمیدانشجوی دکتری دانشگاه قرآن و حدیثJournal Article20140408هدف این مقاله پاسخ به برخی شبهههای جدید و کنکاش نشده پیرامون ائمه اطهار میباشد. روش مورد استفاده در این پژوهش تحلیل اسنادی بوده که تمامی آثار مکتوب نوشتاری را شامل میشود. یافتههای تحقیق نشان میدهد که با توجه به کاوشهای رجالی صورت گرفته و بررسی صحت درون مایه و با تأکید بر تمامی شروح و نیز نظرات فلاسفه در مورد امکان معاد چه روحانی و چه جسمانی، بررسی چگونگی معراج بایزید بسطامی و نکات کلیدی آن، فرضیه و نظرات جناب برقعی صحیح نمیباشد.